Μιλώντας στο παιδί μου για το σεξ. Όταν τα παιδιά ρωτάνε… πώς γίνονται τα παιδιά!
Γράφει η Μαρία Ζεβλάρη - BSc, MS
Σχολική Ψυχολόγος
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην ανάπτυξη και στη διαμόρφωση των προληπτικών μέτρων για τη μετέπειτα σεξουαλική ζωή των μελλοντικών ενηλίκων.
Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αποτελεί ένα είδος διαπαιδαγώγησης που συχνά χρειάζεται να γίνεται από τους γονείς οι οποίοι έχουν ισχυρή επιρροή στο παιδί τους σε σύγκριση με άλλα άτομα.
Παρόλα αυτά φαίνεται ότι, όταν τα παιδιά ή οι έφηβοι θέτουν ερωτήσεις που αφορούν το σεξ στους γονείς τους, οι ίδιοι συχνά αισθάνονται αμήχανα να εξηγήσουν, να πληροφορήσουν ή να απαντήσουν σε ερωτήσεις και απορίες των παιδιών τους. Με τον τρόπο αυτό τους στερούν ένα απαραίτητο κομμάτι της διαπαιδαγώγησης τους.
Τα παιδιά γεννιούνται με μια εγγενή περιέργεια να ανακαλύψουν και να μάθουν πράγματα για το πώς λειτουργεί ο κόσμος, το σώμα τους και η ανθρώπινη φύση.
Πολλά παιδιά στην ηλικία των 8-11 ετών ίσως ρωτήσουν το γονέα, πώς γίνονται τα παιδιά, πώς δημιουργήθηκαν τα ίδια, τι είναι το σεξ, και άλλες ερωτήσεις ή λέξεις που ακούν στον περίγυρό τους, στο σχολείο ή στα βιντεοπαιχνίδια.
Προϋπόθεση για να μιλήσουν οι γονείς στα παιδιά τους για το θέμα αυτό αποτελεί η καλή σχέση γονέα – παιδιού καθώς και η αποτελεσματική και ανοικτή επικοινωνία μεταξύ τους (Wilson, 2010).
Τι μπορεί να δυσκολεύει τον γονέα
Είναι πιο πιθανό ο γονέας να μιλήσει ανοικτά στο παιδί του όταν ο ίδιος νιώθει άνετα με το θέμα και δεν το θεωρεί σαν μια πράξη ντροπής.
Επιπλέον, αρκετοί γονείς πιστεύουν ότι το παιδί τους δεν είναι έτοιμο να μάθει αυτές τις πληροφορίες επειδή δεν είναι σε «κατάλληλη ηλικία».
Άλλοι λόγοι αφορούν στο ότι οι γονείς δεν ξέρουν πώς να προσεγγίσουν το θέμα, τι λεξιλόγιο να χρησιμοποιήσουν ή δεν έχουν σκεφτεί τη σημαντικότητα που μπορεί να έχει το ζήτημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στα παιδιά (Wilson, 2010).
Χρειάζεται οι γονείς να λαμβάνουν υπόψη ότι οι δικές τους πεποιθήσεις μπορεί πολλές φορές να επηρεάσουν τα παιδιά στο να διαμορφώσουν τη δική τους στάση για ένα θέμα, λόγω της επίδρασης που έχουν σε αυτά.
Για παράδειγμα, εάν ένας γονέας διδάξει στο παιδί ότι το σεξ είναι «ντροπή» και δεν δημιουργήσει μαζί του μια ανοικτή επικοινωνία ώστε να εκπαιδεύσει το παιδί και να του δώσει τις σωστές πληροφορίες, αυτόματα του στερεί το δικαίωμα στην έγκυρη πληροφόρηση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η περιέργεια του παιδιού να μεγαλώνει και οι απορίες και ερωτήσεις του να απαντηθούν από άλλο πρόσωπο και ίσως με τον λάθος τρόπο.
Η πρόληψη και η ενημέρωση παιδιών και εφήβων από τους γονείς ξεκινώντας από τη παιδική ηλικία είναι σημαντική για τους πιο κάτω λόγους.
Πρώτον δίνει στον έφηβο την ενημέρωση για τη πρόληψη των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ). Έτσι, τον προστατεύει από το γεγονός ο έφηβος να ενημερωθεί λανθασμένα από άλλους συνομήλικους που πιθανόν να μην είναι ενημερωμένοι σωστά, και μειώνει την πιθανότητα ένας έφηβος να ενδώσει σε πίεση συνομηλίκων για πρόωρες σεξουαλικές επαφές.
Οφέλη
Σύμφωνα με μια έρευνα του Wilson και Gard, 2010, με τίτλο «Parents’ Perspectives on Talking to Preteenage Children about Sex», αναφέρονται μερικά οφέλη εάν οι γονείς συζητάνε με τους προ – έφηβους ή εφήβους για το θέμα αυτό.
Πρώτο κίνητρο είναι το γεγονός ότι μπορεί να προστατεύσει τα παιδιά από το επικίνδυνο ή την επαφή χωρίς προφυλάξεις, δεύτερον ενισχύει την επικοινωνία για θέματα «ευαίσθητα» ή θέματα «ταμπού» και δίνει στον έφηβο την ενημέρωση των συνεπειών της απροστάτευτης σεξουαλικής επαφής και της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.
Είναι σημαντικό επίσης οι γονείς να αντιληφθούν ότι το θέμα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης αποτελεί μια υγιή διάσταση της ανθρώπινης φύσης και των ανθρωπίνων σχέσεων (Wilson, 2010).
H συζήτηση μπορεί να μειώσει τα επίπεδα ανασφάλειας του γονέα για το θέμα του σεξ καθώς θα δημιουργήσει ένα έδαφος όπου το παιδί και ο γονέας θα μπορούν να συζητάνε ανοικτά και με ειλικρίνεια ευαίσθητα θέματα.
Παράλληλα ο γονέας θα νιώσει την ανακούφιση ότι ενημέρωσε το παιδί του. H συζήτηση για το θέμα του σεξ μπορεί να γίνει ακόμη και από μικρές ηλικίες και μεγαλώνοντας οι γονείς μπορούν να δίνουν περισσότερες πληροφορίες ανάλογα με τις απαιτήσεις της κάθε ηλικίας.
Σημαντικό είναι η επεξήγηση να γίνεται ανάλογα με την ηλικία του κάθε παιδιού, δηλαδή να χρησιμοποιείτε το κατάλληλο λεξιλόγιο. Είναι σημαντικό από την παιδική ηλικία προς την προ-εφηβεία, τα παιδιά να μαθαίνουν τις σωστές λέξεις για τα γεννητικά όργανα, όπως μαθαίνουν και τα υπόλοιπα μέρη του σώματος.
Παραδείγματα φράσεων που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε:
Για παράδειγμα: Απλή διατύπωση σε μικρές ηλικίες: «Τα παιδιά γίνονται από ένα μικρό σποράκι το οποίο μεγαλώνει μέσα στη κοιλιά της μητέρας», με περισσότερες λεπτομέρειες:
«Τα παιδιά δημιουργούνται όταν ένα σπερματοζωάριο από τον άντρα και ένα αυγό από τη γυναίκα συναντώνται στη μήτρα (δίνεται επεξήγηση) της μητέρας και μεγαλώνουν μαζί μέσα στη μήτρα της μητέρας».
Εάν τα παιδιά ζητήσουν περισσότερες λεπτομέρειες για τα μέρη του σώματος οι λέξεις, διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία και δίνεται μια είτε πιο απλή είτε πιο λεπτομερής διατύπωση.
"Πώς το σπερματοζωάριο μπαίνει μέσα στο σώμα της μητέρας;" Σε οποιαδήποτε ηλικία ρωτήσει το παιδί μια ειλικρινή ερώτηση έχει το δικαίωμα σε μια επίσης ειλικρινή απάντηση. Στο σημείο αυτό διαφοροποιείται πάλι το λεκτικό ανάλογα με την ηλικία.
Σε μικρότερες ηλικίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν εικόνες και μεγαλώνοντας μπορούν να μαθαίνουν τα ονόματα των γεννητικών οργάνων και με περισσότερη λεπτομέρεια (π. αιδοίο, πέος) (Talking to your children about sexuality and growing up, 2020).
***Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα, μπορείτε να παρακολουθήσετε το διαδικτυακό σεμινάριο με τη Μαρία Ζεβλάρη, με θέμα:
«Συζητώντας με γονείς για το πώς μιλάμε στα παιδιά και στους εφήβους για το σεξ και τις σεξουαλικές σχέσεις»
Ημερομηνία: 30/06/23
Ώρα: 18.30-20.00
Τοποθεσία: Zoom meetings
Κόστος 15 ευρώ
Για κράτηση θέσης καλέστε στο 99044595
Για πρακτικό οδηγό ή περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε
με τη Μαρία Ζεβλάρη:
Η Μαρία είναι Σχολική Ψυχολόγος
Εκπαιδευόμενη στη Συστημική Ψυχοθεραπεία παιδιών και εφήβων
(Συστημικό Ινστιτούτο Κύπρου)
Τηλ. 99 044 595
Παιδοεξέλιξις
Κέντρο Ειδικών Θεραπειών και Ειδικής Εκπαίδευσης