Ερώτηση αναγνώστριας: «Tο μωρό μου είναι πολύ επιθετικό μαζί μου χωρίς λόγο! Με χτυπά, με δαγκώνει και δεν ξέρω ποιος είναι ο σωστός τρόπος να αντιδράσω! Τι σημαίνει και πώς πρέπει να αντιδρώ;»
Ελένη, 35 ετών
Απαντά η Μαρία Ζεβλάρη - BSc, MS
Σχολική Ψυχολόγος
Πολλοί γονείς ίσως παρατηρήσουν ότι τα μικρά παιδιά τους από 18 μηνών ξεκινήσουν να κτυπάνε, να δαγκώνουν και να εκφράζουν με άλλες συμπεριφορές την επιθετικότητά τους.
Oι περιστασιακές επιθετικές εκρήξεις των παιδιών είναι φυσιολογικές και αποτελούν μέρος της ανάπτυξης τους, εάν όμως αυτές γίνονται κατ΄ επανάληψη, είναι επίμονες και εμφανίζονται σε ένα μοτίβο συμπεριφορών, τότε χρήζουν ανησυχίας.
Σύμφωνα με έρευνες, για να μπορέσει ο γονέας να χειριστεί μια τέτοια συμπεριφορά τόσο σε μικρές όσο και σε μεγαλύτερες ηλικίες, αυτό που προϋποθέτει έναν αποτελεσματικό χειρισμό είναι η κατανόηση των παραγόντων που πυροδότησαν ή προκάλεσαν τη συμπεριφορά.
Όσο περισσότερο προσπαθείτε να καταλάβετε γιατί εμφανίζεται μια συμπεριφορά, τόσο καλύτερα θα μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά να εξαλείψουν την επιθετικότητα.
Αρχικά, μεταξύ των ηλικιών 18 μηνών έως την ηλικία των 2,5 ετών, τα παιδιά δυσκολεύονται να εκφράσουν τις ανάγκες τους στους γονείς τους. Οι συμπεριφορές αυτές είναι ένας τρόπος με τον οποίο επιλέγουν να εκφράσουν αυτό που νιώθουν ή αυτό που επιθυμούν.
Για τα παιδιά μεταξύ των ηλικιών 3 με 6 ετών, τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να είναι αποτέλεσμα του ότι δεν έχουν διδαχθεί επαρκώς ή καθόλου, κατάλληλους τρόπους επικοινωνίας.
Μερικά από τα αίτια αυτών των επιθετικών συμπεριφορών μπορεί να οφείλονται στα ακόλουθα:
-Στρεσογόνο περιβάλλον
-Οικογενειακές συγκρούσεις
-Υπερδιέγερση
-Εξάντληση ή κούραση
-Έλλειψη επίβλεψης από γονέα
-Μίμηση επιθετικών συμπεριφορών
-Έλλειψη ρουτίνας
-Μη ικανοποίηση βασικών αναγκών του παιδιού
-Μη οριοθετημένη συμπεριφορά
-Δεν έμαθε το παιδί να εκφράζει τις ανάγκες του
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς
Σημαντικό είναι ο γονέας να παρατηρεί τη συμπεριφορά του παιδιού καθώς και το τι συμβαίνει πριν από την εκδήλωση μιας συγκεκριμένης συμπεριφοράς. Χρειάζεται να σκεφτεί προς ποια άτομα και κάτω από ποιες συνθήκες συμπεριφέρεται με τον τρόπο αυτό.
Δεν βοηθάνε όλοι οι τρόποι όλα τα παιδιά στο να διακόψουν τις συμπεριφορές που εκφράζουν επιθετικότητα.
Οι δοκιμές και τα λάθη από τους γονείς είναι μέρος της προσπάθειας εξάλειψης και της διερεύνησης εναλλακτικών τρόπων διαχείρισης. Όταν όμως, τα παιδιά γίνονται επιθετικά σε σημείο που επηρεάζεται η ασφάλεια των άλλων είναι σημαντικό οι γονείς να παρεμβαίνουν με ηρεμία, και να αποτρέπουν τη συμπεριφορά πριν ακόμη ξεκινήσει να εμφανίζεται.
Ρωτήστε τα παιδιά τι τους απασχολεί και βοηθήστε τα να βρουν εναλλακτικούς τρόπους έκφρασης, πάρτε απαλά τα χέρια των παιδιών σας και με ηρεμία όταν τα βλέπετε να τραβάνε π.χ. τα μαλλιά σας ή όταν κτυπάνε.
Ακόμη, είναι σημαντικό ιδιαίτερα σε μεγαλύτερες ηλικίες, να τους επεξηγείτε ότι τέτοιες συμπεριφορές έχουν συνέπειες και δεν γίνονται αποδεκτές.
Οι προσδοκίες σας ως γονείς για το τι αναμένετε από τη συμπεριφορά τους θα βοηθήσει τα παιδιά να συμπεριφέρονται όπως εσείς αναμένετε.
Ποτέ μην απαντάτε στην επιθετικότητα του παιδιού με επιθετικότητα και φωνές!
Όταν η επιθετικότητα εμμένει συστήνεται να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για διερεύνηση πιο δυσλειτουργικών προβλημάτων κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε
με τη Μαρία Ζεβλάρη:
Η Μαρία είναι Σχολική Ψυχολόγος
Εκπαιδευόμενη στη Συστημική Ψυχοθεραπεία παιδιών και εφήβων
(Συστημικό Ινστιτούτο Κύπρου)
Τηλ. 99 044 595
Παιδοεξέλιξις
Κέντρο Ειδικών Θεραπειών και Ειδικής Εκπαίδευσης